NYESYKKELEN

Inspirert av bror Reidar som sykla Sandane – Flekke i sin pure ungdom, skal eg våge meg til å fortelje om første sykkelen min.

Men først nokre ord om papen sin sykkel som Reidar lånte med seg til Sandane: Erik i Bakartunet hadde ein onkel som hadde butikk, god gammaldags landhandel, og som forutan vanlege daglegvarer skaffa det meste av det ein kunne ha bruk for. Ein dag bror Arne og eg var i Flekketunet med papen og handla, var Erik ”konge på haugen” og synte oss ”nyesykkelen til onkel Odd ”, ja me fekk jamvel prøve vidunderet kvar vår gong. Reidar var ikkje med, han var nok for liten, og hadde sikkert ikkje lært å sykle heller. Så kom papen ut frå butikken, venteleg etter ei god prateøkt. Han såg seg forvirra ikring, for inn att i butikken og kom ut att i butikkdøra saman med Odden. Med same kom Erik syklande, Odden ropte til han og lurte på kva det var han fann på. Det viste seg at papen hadde kjøpt sykkelen, og Erik vart nok litt lang i maska då det gjekk opp for han at det var ’Ovahogskatane’ og ikkje han som no hadde tilgang til vidunderet.

Mange år seinare venta me tre brørne oss ei syster. Medan me tre var fødde i senga heime, vart mamma no sendt til by’n – det var nok ikkje spøk når ein var i sitt førtiande år og blodtypane varsla at det kunne verte ein riskiofødsel.

Eg gjekk i sjuande klasse, og hadde både denne og førre vinter tent mine første pengar på å fyre i omnane i skulehuset, der lærar Årøy helst ville sjå at termometeret ved tavla synte 21 grader når han kom, noko som ikkje alltid var like lett å få til – eg minnest at det ein gong var minus 8 grader på same termometeret då eg kom for  å kveikje i omnen. No skjønar de nok at eg hadde tent pengar til å kjøpe min eigen sykkel, noko mamma skulle ordne når ho no likevel var i by,n. Ein fetter av henne, Anton Engen, hadde sportsbutikk, og der vart sykkelen kjøpt og skulle sendast heim med dampen.

Syster Liv vart fødd pinseafta, alt gjekk vel, og sykkelen var ventande til Flekke andre pinsedag, mamma og veslejenta laut nok vere i by’n noko lenger. Fetter Asbjørn heldt på å misse motet då alle han fortalde det til, at me hadde fått ei syster, alt visste det. Men Asbjørn har aldri vore kjent for å gje seg så lett, og han konkluderte med at  ”tante Lisbeth veit det sikkert ikkje, for ho er jo i by’n”.

Andre pinsedag kom, og etter middag la eg i veg ned Tunbakken og Gòta i full fres på papen sin sykkel. Farten var høg, og den gamle kvelvingsbrua ved Storakerbutikken gjekk tvert over elva, medan vegen gjekk i S-sving til og frå brua. Og det gjekk ikkje betre enn at svingen vart for knapp, så eine pedalen tok bort i muren ved brukanten , og eg vart kasta hovudstups over sykkelstyret og landa på eine skuldra fleire meter lenger framme.

Godt var det at eg ikkje landa på hovudet, for sykkelhjelm var ukjent den gongen. Men eit kragebeinsbrot vart det, og eg fekk venstre armen plastra fast til kroppen, og laut greie meg i tre veker med ein arm. Seinare på ettermiddagen kom Dampen, og med den sykkelen min. Det var ein brukt sykkel med tre gir, men blå og fin og god som ny, og eg var den einaste i Flekke med girsykkel, og sjølsagt laut han prøvast same dag, sjølv om eg hadde berre ein arm!

Sykling er ein risikosport, og på dagen 55 år etter at eg braut kragebeinet og fekk min nye sykkel same dag, starta bror Arne og eg med våre nære og kjære ein sykkeltur i Portugal. Denne turen hadde me lenge sett fram til, men alt fyrste dagen vart turen avbroten ved ei lei hending, og det vart Arne sin siste sykkeltur. Men det er ei anna soge.