Finland er eit fascinerande, litt eksotisk land. Rett nok er
landet på mange vis nokså likt vårt eige. Om lag same innbyggjartal, om lag
same flateinnhald, om lag same posisjon på jordkula, ja me er jo granneland. Språket
er derimot heilt ulikt norsk. Så er det flatare og kaldare. Historia dei
siste par hundreåra har vore mykje meir dramatisk enn vår. Eg har aldri vore
i Finland, men eg trur nok at finnane og
nordmennene ikkje lever så svært ulike liv. Relativt sett. Levealderen er om
lag som vår, og landet er på flest alle område blant dei mest velutvikla i
verda.
No er dette eit
nytt innlegg i skuledebatten, skrive av ein avdanka lærar med løn frå NAV
og Statens pensjonskasse. Så
då går
me over til å snakke skule.
Skulefolk og politikarar i mange
land har oppdaga dei gode resultata finske ungar får i ymse internasjonale skuletestar. Spesielt
norske politikarar som vrir seg i hendene for å finne på noko i norsk skule, dreg til Finland og
hentar idear. Så kjem dei heim med dei funna som passar best til deira
ideologiske briller. Desse funna sprikjer derfor i ulike retningar. Somme vil
ha inn karakterar for småungane, andre vil stanse privatisering i skuleverket. Blablabla.
Og slik held dei på.
Eg saknar ein
tydelegare dimensjon i debatten. Kva er det ved skulen som er godt og viktig
for bygging av land og folk, for forming av framtida, for menneskelukka? Evne til samarbeid?
Toleranse? Naturfag? Samfunnsforståing? Data? Litteratur? Matematikk? Disiplin?
Engelskkunnskapar? Estetisk sans? Fysisk fostring? Omsorg? Eller kanskje skulen ikkje er så
viktig, kanskje miljøet kring born og unge er vel så viktig?
Eg skal ikkje dra bastante
slutningar av det eg no skal skriv. Eg skriv ikkje at dei neste momenta har noko
med den finske skulen å gjere. Eg tillet
meg likevel å nemne:
- Finnane har vore kjende for å ha hatt ein svært høg sjølvmordsrate, dobbelt
så stor som den norske.
- Drapsraten i Finland har òg vore markant høgare enn i andre nordiske land.
- Dei par siste åra har finsk bruttonasjonalprodukt gått ned
med over ein prosent per år. Noreg har hatt ein pen auke, og ikkje berre i
oljenæringa.
- På FNs HDI-indeks (velferdsstatus)
ligg Noreg på første plass, Finland på 21. plass. (I internasjonal samanheng
kjem finnane godt frå det med den plasseringa.)
Men norske ungar er
berre middels gode i matematikk, mens finnane briljerer.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar