DS "DONAU"

I år har årsdagen for deportasjonen av norske jødar vorte bra markert, i radio, fjernsyn og med tilskipingar kringom i landet. No, sytti år etter denne skampletten på norsk historie, er det att éin attlevande frå ferda.
   Sa eg skamplett? Det var stort sett nordmenn som fiksa arrestasjonane og transporten til kaia i Oslo, der fangetransportskipet DS "Donau" låg og venta. Om dette skriv min bloggkollega og tidlegare elev, Frode Thorup, på nettstaden sin: www.danefjell.blogspot.com.
   For tjue år sidan i dag var det altså femtiårsmarkeringar. Dei fanst, om enn i mindre målestokk enn ein skulle tru, og monaleg mindre enn i år. Eg var historielærar, det var torsdag og første time, og det passa utmerka for meg å bruke ein del av timen til nett denne saka. Eg hadde kopiert og delt ut ein del sider frå  "Våre falne". I dette verket er det eit lite portrett av alle krigsoffera i Noreg som dei hadde fått oppspora då verket kom. Ikkje alle var forsynte med bilete, men utruleg nok dei fleste. Inn imellom dukkar det opp heile familiar med jødar, små born, gamle beste- og oldeforeldre. Det gjer inntrykk. Verket stod i hylla heime hos bestemor mi. Eg gløymer ikkje korleis eg reagerte då eg fekk auge på bilete av små, små born som vart gassa i hel. Norske jødar.
   Torsdagen for tjue år sidan kom  ein av elevane mine nokre minuttar for seint, men kom halsande inn med radioen på øyra. Då han fekk summa seg litt og høyrde kva me snakka om, braut han ut: "Vettuka! Akkurat dette heldt dei på med i radioen no!" Eg tilgav han fort den vesle forsømminga.
   Nesten ti år seinare fekk me til ein ekskursjon frå skulen vår til Auschwitz. Me var ein samansett flokk av lærarar, elevar og nokre andre gjester som bussfyll og selskapsvener. Eg har ikkje vore med på nokon viktigare ekskursjon, tør eg seie.
   I ein av monterane viste dei ein del av bagasjen som foreldrelause barneheimsborn hadde hatt med seg inn i leiren. Då gret eg.