KARL DEN STORE

I dag skal eg ikkje skrive om hendingar på taket. I dag skal eg bable om laust og fast. Til dømes om Karl den store. Elevane mine i historie har fått som oppgåve å lage eit kjapt historisk spel om kroninga av Karl juledag år 800. Det har tidlegare elevar gjort med vekslande hell. Dei fleste har kosa seg litt med det. Klassen er oppdelt i grupper på fire-fem elevar, og alle gruppene skal altså spele denne sentrale hendinga i europeisk historie. Kvar gruppe får fem-seks minutt.
   Han Karl hadde nyleg redda paven frå eit fornedrande fangenskap hos langobardane. Såleis hadde kongen eit godt tak om den maktglade paven. No var Karl på julevitjing i Roma, og under messa i den gamle Peterskyrkja kom forlåte meg paven bort og sette keisarkrona på hovudet til frankarkongen. Heilt utan varsel, er det sagt. Vest-Europa hadde ikkje hatt keisarar sidan den siste vestromerske keisaren med det strålande namnet Romulus Augustulus vart avsett i året 476 av germanarhovdingen Odovakar. Då var det om lag ingen ting att av det mektige Romarriket, trass i det flotte namnet på keisaren. Det vil seie, med Konstantinopel som hovudstad var den austlege delen av riket i full vigør.
   Kong Karl var frankar, altså av germansk ætt, og no skulle  han rykkje Romarriket ut or dvalen. Eg er søren meg ikkje sikker på om kongen tykte meir om denne uvarsla pavegjerninga enn han Obama tykte om å få Nobels fredspris. Det å få gåver og utmerkingar har sin pris. "Eg fryktar grekarane, og spesielt når dei gjev oss gåver," sa trojanaren då han fann den digre trehesten på torget. Like etter sprang dei væpna grekarane ut or hesten og inntok byen.
   Ut gjennom mellomalderen brukte paven og tilhengjarane hans å peike på hendinga juledag år 800 når praten kom inn på kven som skulle styre kven, keisaren eller paven: "Sjølvaste Karl den store fekk keisarmakta frå paven ved kroninga. Ergo står paven øvst!" sa kyrkjefolket. Dei laga jamvel forfalska dokument som skulle prove at Karl var samd i ei slik rangordning.
   I 1804 henta førstekonsul Napoleon paven frå Roma til Paris, men diktatoren sette keisakrona på sitt eige hovud og på fru Joséphine. Paven fekk berre sjå på.