torsdag 15. august 2013

UNYTTIG ARBEID

For fire år sidan skreiv bror Reidar:
"Stundom skryter eg av at det einaste arbeidet eg kan, er å renne opp og hesje i hesjar. Eit arbeid eg aldri praktiserer lenger, og som er så godt som unyttig."

Men kjære Reidar:
Det er min erbødige påstand at me i våre barndoms- og tidlege ungdomsår gjorde dugande og nyttig arbeid med hesjing.
Derimot var eg nok hyppigare i sving med å renne ned enn å renne opp, det siste var nok helst papen sin profesjon. Me hjelpte nok til med å "gå med strengja", passe strengrullen og bere staur (der me nok var langt flinkare enn "Borte-Per"). At papen hadde betre tyngde til å handtere spettet og å setje fast stauren er nok utvilsamt.
Elles kunne du nok anna arbeid, som td grøftegraving, her saman med papen.

Og så  var vel både du og eg nokre klypparar til å "riste håstakkjen", eit arbeid som no ikkje lenger trengs i traktoreggas tidsalder,

 Men hesjing var du flink i (-  og til å helse fotografen -), her saman med mamma, tante Karen, meg og storebror Arne heilt til venstre.
Legg elles merke til at Arne har langbukse og langerma skjorte, det har eg og (ekstra lang langbukse?), men med oppbretta ermar, medan Reidar har stuttbukse og (snart orvaksen?) genser. Mamma har - som det sømer seg - kjole, og tante Karen som var byjente stilte i bukse og Fanatrøye.
Er det forresten eit kledeplagg som ligg på bakken (eller kan det vere vår kjære hund: "Lukki"?)
Men det var då, det - og ikkje no!

tirsdag 13. august 2013

12. AUGUST - EIN MERKDEDAG



I dag, som dei fleste dagar elles, var eg innom bloggen til bror Reidar. Men nei, siste livsteikn frå bloggaren var 10. juli, rettnok ein merkedag for somme. Men vår gamle merkedag Ovaihogja, den 12. august hadde ikkje inspirert den nybaka pensjonisten til å ta seg på tak og gå til arbeids….
12. august 1878 vart det fødd ei jente som fekk namnet Helene Marie, foreldra var Anne Lovise og Østen Ingerigtson Gjermundstad.
Østen var bondeson frå Viks­dalen i Gaular, ved giftar­målet tente han hjå handelsmann Boalth (som døydde 1865, og som åtte bruk 1 i Flekke), og i 1873 kjøpte han bruk 5 i Flekke for 1300 spd.
Den førre eigaren, Anders Hansson, kjøpte Stav og flyt­ta dit - det er sagt at han flytta fordi han ikkje fekk fred meddi "Gamle-Hans'n" (faren) gjekk att...
Fønad på garden i 1865: 1 hest, 17 storfe, 16 sauer, 15 geiter og 1 svin. Utsåd: 5 t. havre og 4 t. poteter.
Lovise og Østen fekk 10 born i åra 1867 - 1888, 7 gutar og 3 jenter, yngste guten døydde 2 år gamal, dei hine vaks opp.
Dei fleste i syskenflokken var ugifte, fleire drog til U.S.A. og det vart inga etterslekt i Noreg. Ragnvald Kyr­kjebø, son til Ragna Tysse (Kaarstad), syskenbarnet deira, vaks opp på garden som fosterson, og tok sidan over garden.
Maria hadde frå ung alder krøkt rygg og brukte stav, visstnok etter eit fall i løa (høy-stålet), ho var gardsjente heime til ho døydde i 1961.
Så fekk me kvart år vite at onkel Trygve hadde og bursdag 12. august, og at dette også var dåpsdagen til bror Reidar. Det trefte seg og slik at likkjesyster Liv Elisabeth og vart døypt den 12. august, og dette vart ein dag mange vil hugse, ikkje berre me Ovaihogjen.
Turrhøytaking ein godversdag Ovaihogjen
I 1956 var det ikkje traktorvelde med siloslått og seinare traktoregg. Nei, høyet måtte turkast, det vil med få unntak hesjast sidan det sjeldan var lagleg ver til flatturking ved brøying. Og slåtten varte hjå oss som for dei fleste til midt i august. Natt til 12. august bles det opp med slik vind at hesjane stod mest tomme då sundagen kom. Hjå oss var det altså barnedåp, og på veg til og frå kyrkja i Dale var det full aktivitet med berging av turrhøy frå dei orblesne hesjane.
Det skulle ikkje undra meg om Papen bad til dei høgare makter om å halde regnet unna, men i så fall vart han ikkje høyrd: Regnet kom, og dei som ikkje har vortne plaga med å hesje vått høy som i utgangspunktet var turt, er ei oppleving fattigare. Hjå oss gjekk vel mest veka til endes før foret var samla saman og komme i hes på nytt. Og 12. august vart mint kvart år Ovaihogjen: ”Hugsar de barnedåpen til Liv?”
(Du har vel ikkje gløymt dagen, Reidar?)