POLITIKK TAKK

Så var det dagen for skuleval på Kvinnherad vidaregåande skule. Bloggaren som altfor ofte er tilbakeskodande, slo opp på innslaget frå skulevalet for to år sidan. Det kan du gjere og, så slepp eg gjenta meg sjølv.
   Og kven fekk flest røyster i år, trur du? Nei, det vart ikkje Arbeidarpartiet, slik somme trudde. Det vart det partiet som har vore i siget dei siste månadene. Høgre. Arbeidarpartiet har sjeldan gjort det så skarpt på skulevala våre, men i år kom dei rimeleg bra ifrå det. Frp har nok appellert til mange av gutane våre, iallfall dei som er mest interesserte i øl og mopedar. Dei fekk ein del røyster, dei òg. Om lag likt med Arbeidarpartiet. Men for to år sidan sigra dei med stor margin. Såleis var nok ikkje skulevalet vårt i år den suksessen dei hadde håpa på.
  Me har bala på og orientert elevane våre om kva dette valet går ut på. Det er eit slit i mange av dei yngste klassane. At elevane skulle bruke to lister, var uforståeleg for mange. Somme trekte så å seie lodd, valde røystesetlar på slump. Om lag ti prosent røysta blankt både til kommune og fylke.
   Så kan ein lure på om det heile har noko for seg. Som gammal samfunnsfaglærar og hovudansvarleg for røysteavviklinga i dag, burde bloggaren svare eit rungande JA!!! For den gamle grinebitaren som sit og skriv dette, er det meir uklart.
   I kveld såg Anne og eg filmklassikaren High Noon (Sheriffen). Så det er berre å seie: A man must do what he must do.

DEN GAMLE ALPELUE

Her kan kome fleire bloggtekstar om livet bak i krokane på Firda Gymnas tidleg på sekstitalet. Berre eg ikkje rotar meg til å gjenfortelje slikt eg allereie har skrive; eg har vore innom firdatida mi fleire gonger tidlegare.
   Eg har ein profil på feisbukk, og der har eg brukt eit profilbilete som skriv seg frå ein hyggjetime med franskelevar. Då pyntar eg meg med lausbart og alpehue. Slike hovudplagg var å sjå på opptil fleire av lærarane våre på Firda. Me tykte det var litt snålt.
   Bak i kroken vår dreiv Harald og eg med så ymist. Lærarane heldt seg stort sett bak kateteret, og me trudde me kunne sysle med vårt i fred og ro. Det gjorde me òg. Ein vakker dag stifta me ein ny orden: "Den gamle alpelue". I tur og orden (der kom ordet att i ny tyding!) tildelte me denne høgthengande utmerkinga til medelevar i klassen. Dei fekk eit vakkert, handlaga diplom med grunngjeving. Eg trur me prøvde å teikne ei alpehue òg. Me var vel om lag jamdårlege til å teikne, Harald og eg.
   Etter kvart hadde vel alle klassevener og -veninner fått ordenen, så då minka nok glansen, kanskje. Harald og eg vart aldri kåra til verdige mottakarar av "Den gamle alpelue".
   Men eg eig altså ei slik hue. Ho er berre brukt ved særsilde høve. Forresten: Franskmenn flest går ikkje med alpehue, ikkje det eg har sett.

SLAUREFAKTER PÅ SKULEN

For to år sidan skreiv eg nokre bloggtekstar om den første tida mi på Firda Gymnas. Det burde eg ha venta med til no, for då kunne eg samstundes ha markert at det i desse dagar (truleg for om lag ei veke sidan) er femti år sidan eg begynte på gymnaset. Sidan eg reknar med at dette er siste året mitt på gymnaset, (ikkje på Firda, rett nok,) kan eg såleis seie at denne skulen, dette skuleslaget, har vore til mykje heft i livet mitt. No er det forresten færre og færre som nyttar det namnet som har vore ulovleg sidan 1976, dei fleste har vant seg til å seie den vidaregåande skulen.
   Då me begynte som lærarar og stod der framme ved tavla, fekk me oss eit lettare sjokk: Me meinte å sjå alt som hende nede i klasserommet, jamvel slaurefaktene til dei som sat heilt bak i krokane. Hjelp! Då har lærarane våre i si tid sikkert sett alt det rare og strengt teke ulovlege som me balte med òg! Korfor sa dei ikkje frå? Jau, dei gjorde no det, stundom. Men ikkje lite av det me putla med, fekk me drive på med i fred.
  Eg sat altså bak i ei krå (jamfør blogg august 09), og framfor meg sat Harald. Me begynte å gje ut klasseavis mot slutten av første året. Det var eit handskrive produkt som me pressa ned på fire skriveboksider. Eg trur at me begge brukte skrivebøker som var litt større enn det vanlege a5-formatet. Det var berre å nappe ut midtsidene, så hadde me råstoff. Så skreiv me: dikt, sladder, vitsar, visdomsord. Mesteparten var vås, sjølvsagt. Avisa heitte (hugs, me gjekk på engelsklinja!) DET TIMES. På eine sida av tittelen øvst på første sida teikna Harald ein miniatyr av skulebygget vårt, som altså likna fælt på Eidsvollsbygningen. På andre sida teikna eg ein jordklode. Eg skreiv alltid med grøn penn. Dermed fekk avisa eit lekkert ytre. Magne og Kalle kom etter kvart med som medarbeidarar.
   Kvart avisnummer kom ut berre i eitt eksemplar, som gjekk på omgang i klassen og vart ein suksess. Nummera vart samla og lagra på ein nokolunde trygg stad i klasserommet. På slutten av tredje året hadde bunken vakse bra.
   Men akk, sic transit gloria mundi! Ikkje lenge etter at me forlét Sandane, forsvann dei dyrebare skrivbokarka ved ein inkurie. Det var ikkje eg som gjorde det, meir seier eg ikkje.
   Eg kan ikkje hugse at eg har sett liknande produkt frå mine elevar. Kva driv dei eigentleg med bak i krokane no til dags?

SLEIP FISK

Somme vil meine at han til venstre er ein breiflabb. Men eg har tenkt å skrive mest om steinbiten, han til høgre.  Han sat i garnet i dag tidleg og hadde sikkert baska på ei stund, for han var nokså sliten og slapp då han kom opp i båten. I fanget hadde han ein stor krabbe, og eg kan tenkje meg at det var lyst på krabbekjøt som gjorde at han hamna i trollgarnet mitt. Då  han ein times tid seinare måtte finne seg i å verte flådd, kom det ut noko som måtte vere restar av krabbe- og kråkebollemåltid. Han har ein solid kjeft, så han stammar nok frå Bergen eller Sogn. Men han måtte finne seg i å verte overmanna av ein  sunnfjording. Eg stoppa kjeften på han med nokre stikk inn i hauet med den smale, skarpe sløyekniven min som eg fekk til femtiårsdagen for mange, mange år sidan. Då kan du tru han vart spak. Endå spakare, som sagt var han ikkje så livleg allereie då han gleid over ripa. Men kjeften gjekk, såg eg, og nett der ville eg ikkje risikere fingrane mine.

   Og korleis sløyer me ein steinbit? Det er ein sleip fisk som ikkje er så lett å handtere. Ein feit faen. Skinnet er seigt som bikkjeskinn (trur eg, men eg har aldri filetert ein hund). Men me gjer det slik: Eg slo ein sekstoms spikar gjennom hauet og vidare inn i stolpen ved trappa. Der hang han og dingla mens eg sprette opp buken og sleppte innhaldet opp i ein stamp. Så løyste eg skinnet rett nedanfor toknene og dei fremste uggane, og med ei tong drog eg skinnet av han. Deretter skilde eg kropp frå haue, så det sistnemnde hang åleine på stolpen som var det ei nidstong. Neste fase var å skilje kjøtet frå ryggbeinet, og vips hadde me to flotte filetar. Den eine låg nysteikt i høvelege bitar og anga på middagsbordet i dag. Eit fruemåltid,  kan du tru! Den andre halvparten ligg i frysaren.

   Og krabben? Han fekk følgje med endå ein krabbe og vart til kveldsmat. Eg veit ikkje kva han ville ha likt best, verte levande kokt med salt og dill, eller verte levande oppeten av ein steinbit.

  

  

MANNEN DØYDDE, MEN FEBEREN VART HAN KVITT

For godt to år sidan kjøpte me ein ny liten apal i staden for ein som av ymse grunnar laut falle for saga. Denne apalen har hatt ei traurig ungdomstid. Første året kom det rett nok frukt: tre raude, velsmakande eple, og optimismen var stor. I fjor kom det eitt makkete eple. I år sette apalaen pent med blomar, men grisevêret gjorde nok sitt til at det danna seg berre nokre få knytingar. Så kom ei av fleire uvêrsbyger med kuling og piskeregn, og knytingane datt av. Alle saman. Det har altså minka og minka med grøde for kvart år på den unge discoveryapalen vår.
   Utpå sommaren begynte han iallfall å vekse i høgda. Det kom friske, grøne spirer som lova framgang og grøde i framtida. Me gledde oss. Men så kom lusa. Her for eit par veker sidan såg me at det låg tett med lus på dei nye spirene, og lauvet der heldt på å krølle seg. Ja, ja, eg gjekk i kjellaren og leitte etter lusekverk. Men den var nok oppbrukt, og eg treiv etter noko anna insektmiddel, meint for større insektbeist. Toppane på apalen vart sprøytte, og lusa fekk eit helvete.
   I dag var eg ute og konstaterte at alle dei nye skota på apalen var visna. Då kom eg i tankar om gamle Holberg. Han var skeptisk til og spydig med dokterane på den tida og på dei underlege medisinane dei prøvde på folk. Han hadde god grunn til det, for legane fann på dei utrulegaste knep og kokte i hop dei skrekkjelegaste medikament som pasientane laut lide under. Sjølv trudde Ludvig meir på naturen og naturlege lækjemiddel. I ein satirisk stubb fortel han om kjerringa som henta dokter fordi mannen hennar var sjuk med høg feber. Etter at dokteren hadde utført sine inngrep og prøvd sine medikament, enda det ille for pasienten. Til slutt trøysta dokteren den ferske enka med orda: "Jer Mand han døde vel, men Febren ham forlod."
   Lusa på apalen har iallfall krepert.

NY SLAGS VALKAMP?

Eg kvidde meg litt på å begynne å blogge att etter den store tragedien i sommar. Eg tenkte på at eg burde begynne med å skrive noko om det som hende, og knyter nokre tankar til det. Det vart ein sørgjeleg sommar, og då tenkjer eg ikkje berre på grisevêret me fekk. Bevares, me hadde fleire gode dagar og hadde lag med kjekke born og barneborn mellom anna. Men Utøya-dramaet har prega mange av oss. Bomba i Oslo var sjølvsagt ille nok, men avrettingane av ungdommane på AUF-leiren overgår det meste av det me kunne ha tenkt oss. Mange har rosa det norske folket for samhald og storsinn. Ja, det er flott. Men som etnisk norsk skjemmest eg av det som hende, og eg har skimta mykje grums i utkantane av den offentlege debatten.
   Eg var spent på opninga av valkampen med paneldiskusjon i NRK 1 i kveld. Det vart ein utruleg danna debatt. Ikkje minst hadde dei funne fram ei fin blanding av kvinner og menn frå ulike delar av landet. Dei heldt det dei har lova, dei snakka om saker og prinsipp. Først kom det nokre innleiande rundar der dei uttrykte nokre fargelause tankar om kva hendingae i sommar kan få å seie for politikken og valkampen. Så prøvde dei seg med fanesaker og ideelle prinsipp.
   Største overraskinga kom frå Frp-ordføraren frå Nordreisa som snakka varmt for eldreomsorg utan å nemne privatisering, og som skrytte over vellukka integrasjon av nye landsmenn i heimkommunen, utan å seie eit ord om verken muslimar eller utanlandske kjeltringar. Han og han tok forsiktig avstand frå C.I. Hagens to siste utspel om muslimske terroristar og krav om redusert politigransking av brotsverka på Utøya. Han kunne ha representert kva parti som helst. Eg trur han representerte den jordnære lokalpolitikaren som har eit praktisk og omsorgsfullt blikk for folket i bygda.
   Det kling godt i mine øyre å høyre på danna menneske frå ulike kantar av landet som diskuterer politikk. Spørsmålet er om det vert alt for tamt, slik at folk ikkje vaknar og slepper ut ettertanken. På TV2 og TV Norge rulla det amerikanske dramaseriar.

MYKJE PENT I SJØEN

Her ein dag var eg og drog garna mine. Tre trollgarn, sette på ulike plassar eg ikkje skal røpe eller trøtte deg med. Som vanleg drog eg opp litt middagsmat og enkelte sjøuhyre som eg ikkje ville ha med meg heim. Denne gongen kom det noko med garna som eg aldri før har fått opp i båten: Ein skapnad som eit stort oljeselskap har hatt mykje glede av. Det hender forresten at me brukar dette oljeselskapet når me kjem frå Bekkjarvik  og nærmar oss Skjersholmane. Stasjonen ligg så lagleg til ved vegen frå Sandvikvåg, og der har dei ofte helgepris på bensinen framleis viss me fer forbi ein måndagsmorgon.
   Men dette dyret hadde eit heilt anna innhald enn illeluktande bensin. Me opna det på kjøkkenbenken, og fram i dagen kom det både ein feit lukkemuskel og ein fargerik rognpose. Andre innvolar vart fjerna og kasta. Anne svinga opp med steikjepanne, ein klatt godt smør og eit ørlite pepardryss, og snart delte me godsakene mellom oss med det største velbehag. Terningkast ni!
   Det er mykje godt i sjøen. Tidlegare i veka var Anne med og drog garna, og då kom det ein stor kråkebolle over ripa. Eg kakka av toppen og såg på dei fem rognposane. Dei var store og lyseraude, men litt blaute. Me åt kvar sin av dei, heilt naturell. Anne tykte ikkje at det var det beste ho hadde ete. Eg vil heller ikkje gje så høgt kastscore på denne godbiten. Ein firar, kanskje?
   Me skulle nok ha dryppa rogna med eit par dropar sitronsaft og to-tre peparkorn. Eller selt kråkebollen til japanarar eller franskmenn?

LANG, VÅT BLOGGTØRKE

Dei som måtte leite etter blogginnslag frå meg i sommar, har leita til fånyttes sidan tidleg i juli. Eg tykkjer det er rett og rimeleg at også ein bloggar skal ha nokre vekers sommarferie. No har det slett ikkje vore utevêr heile denne perioden med bloggtørke. Me har ikkje hatt mange dagar utan ein og annan vasskvett. Såleis skulle det nok ha vore både tid og høve til nokre stunder med datamaskina.
   Men no er eg altså i gang att. Så berre ta deg ein tur innom i dagane som kjem, viss du gidd. I morgon er det skuledag, den første etter ferien. Rett nok berre for oss som hevar løn der borte, elevane kjem ikkje før onsdag. Etter alle solemerke vert dette eit merkeår, for eg reknar med at det er mitt siste som lærar. Rune (eldste son min) var innom temaet her i sommar, og kommenterte slik: "Ja, men då er du jo russ i år, pappa. Du skal vel berre går rundt og drive med jævelskap på skulen då!" Det var ein fortreffeleg idé som eg skal ha i mente. Spørst kva farge eg ska ha på hua.
  Her ein dag trefte eg ein tidlegare elev, som no er vorten ei flott, ung dame. Eg nemnde at det sikkert vart siste året mitt i jobb. "For noko tull, Reidar, du har vel knapt bikka dei femti, du!" Eg såg på det ertande fliret at ho spøkte. Men eg er lett mottakeleg for smiger, så eg takka og bukka for den kommentaren og lest som eg var einig.