DEN RAUDE DAGEN

Heime hadde me ein slik kalender du veit, der me reiv av ein liten lapp kvar dag så ein ny dato og dag kom til syne. Dei fleste datoane stod med svart, men minst ein gong i veka dukka det opp ein raud. Då var det helgedag. Når me reiv av den 30. april og 1. mai dukka opp, var det med eit raudt eittal, jamvel om det var midt i veka. Det var ein slags helgedag, eller offentleg høgtidsdag, som det stod på lappen. Og me slapp gå på skulen.
   Barndomsbygda mi, Flekke, var kjend for å vere småradikal, og stort sett respekterte folk at det var høgtidsdag. Ikkje berre arbeidarpartiveljarane, men òg venstre- og senterpartifolk. Ein del flagg kom til vêrs. Det var sagt at ein gong så heiste sonen i huset flagget, faren tok det ned att, men sonen heiste det opp på nytt. I kommunesenteret Dale åtte kilometer lenger nord feira dei med hornmusikk, taler og tog. Dale var den nest største industribygda i Sunnfjord. Berre Svelgen var større, med Bremanger smelteverk. I Dale laga dei sko og tønner i store mengder. Og det aula med sosialistar.
   Mamma og  papen var bønder, som så mange andre flekkingar, men dei røysta Arbeidarpartiet og heldt helg. Det same kan me ikkje seie om dei fire ugifte syskena på grannegarden, eller "i Gara", som me sa. Største bruket i bygda. Dei tre brørne ("garagutane") og systera der var eit stykke oppe i åra, eller hauggamle, tykte me som var eit halvt hundreår yngre. Garagutane dreiv med sitt den første mai, spreidde møk og  pløgde potetåker. Vårvinna var ei travel tid.
   "De må'kje drive å arbeie i dag, d'æ jo helgedag!" forkynte Erik'en ein gong. Han kom frå ein god sosialistisk heim. "Helg i rævine!"  fnyste Olai'en og dreiv på.
   Her på berget har me ei flaggstong i lag, midt mellom dei tretten tuna. Det tok litt tid på morgonen før flagget kom opp.  Men nokon må ha teke affære, for no heng det og vaiar febrilsk i kulingkasta. Elles er  det langt mellom flagga her i Valo, endå denne bygda òg har hatt ord på seg for å vere småradikal.
   "Tider skal koma, tider burt skal kverva..."