søndag 16. mars 2014

FLEKKEMÅL 1: INNLEIING

Den avdanka norskfilologen  har  tenkt å bruke fagkunnskapar til å forklare nokre språklege fenomen i  flekkemålet han voks opp med. I tidlegare bloggar har eg nok nemnt einskilde rare ord som me gjekk og sa i Flekke før i tida. Det som kjem no, skal handle om målmerke som ikkje gjeld berre eitt og anna ord, men som er særmerkte trekk i lydverk eller grammatikk. Men når eg lanserer desse forelesingane, må eg før eg set i gang for alvor, kome med nokre atterhald:
   Det flekkemålet eg skriv om, er det eg trur eg voks opp med frå siste halvdel av førtitalet og utetter. Når eg skriv trur, er det fordi minnet kan narre meg som så mange andre. Etter meir enn femti år  i andre bygder og byar, kan det ha skjedd saker og ting som har forstyrra språksansen og språkminnet. Ei anna side ved saka er at moderne flekkingar, til dømes dei ungane som spring rundt i Flekke no for tida, knapt vil kjenne seg att i det eg skriv. Flekkemålet har vore utsett for hardhendte endringar dei siste par mannsaldrane. I den samanheng må eg late tankane mine gå til bestefar Pitter'n Ilkjen, fødd sekstiein år før meg. Han brukte ord og former som me ungane nesten ikkje forstod. Ikkje sa me tvo og sjau for to og sju, til dømes. Det gjorde han. Og papen sa kver når me sa kem. Levande språk er alltid i endring.
     Dei fenomena eg skriv om, treng slett ikkje vere noko særeige for flekkingane. Somme er eller har vore utbreidde i mange område både i landet vårt og i det store utland. Eg kjem nok til å smette inn enkelte døme på det, men tek ikkje sikte på fullstendige kartleggingar. Det ville i så fall sprengje rammene både for min eigen kompetanse og for lengda på rimeleg lesarvenlege blogginnlegg.
Eg lyt nok nemne det med kompetanse. Rett nok låg eg på Universitetet i Bergen og las nordisk språk og litteratur nokre år tidleg på syttitalet og  har undervist norsk i vidaregåande skule i halvannan mannsalder. Men å kalle meg ekspert i dialektografi og den slags, er for drygt. Berre så det er sagt. Du får lese det eg skriv med tanke på at det er ein halvstudert røvar som står bak.
   Eg må få kome med eit par praktiske opplysningar om skriftfestinga eg brukar. Eg tyr ikkje til lydskrift, og kjem ikkje til å skrive ortofont når eg meiner at det ikkje er nødvendig. Men stundom er det jo det. Det kjem du sikkert til å merke viss du følgjer med. Så må eg jo vise trykkmarkeringar i innlegget mitt i morgon.

Då får du gå til bloggen min i morgon og sjå kva eg finn for godt å skrive om i den første forelesinga.

Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar