LITT LÆRARPRAT

Takk for sist! Som "hev vore"-lærar greier eg ikkje sitje stille lenger.  Eg triv til tastaturet og skriv nokre linjer som innlegg i debatten om skule og lærarar. Det kan kome fleire slike. Du som ikkje bryr deg som mykje om saka, kan heller finne noko meir spennande på datamaskinen eller ipoden din.
   Dagens tekst heiter

Skrem vekk ideallæraren!

Eg var lærar i den vidaregåande skulen i 39 år. Dei siste par åra underviste eg i fransk, historie og samfunnskunnskap. Ingen rektor i desse 39 åra har hatt utdanning i eller erfaring frå undervisning i desse faga., bortsett frå dei aller første åra, då rektor hadde faget historie. Eg held det usannsynleg at leiarar i arbeidsgivarorganisasjonen KS har hatt det heller. Men no vil dei altså lære kollegaene mine å undervise.

   Rektorane har vist meg og kollegaene stor tillit; dei har visst at vi som underviser og kan faga, veit mest om undervisninga, og at dette arbeidet er det aller viktigaste i skulen. Om  vi sit heime og rettar prøver når vi har fred og ro kring oss og er passeleg utkvilde, eller om vi gjer det på eit overfylt arbeidsrom på skulen inn mellom krevjande undervisningsøkter, har dei ikkje lag seg oppi.  Det same gjeld planlegging og førebuing.

   I kommuneoppgjeret krev arbeidsgivaren fleire radikale grep for omlegging av arbeidstida: Strekking av arbeidsåret. Vekk med skiljet i avtalen mellom undervisningstimar (”leseplikta”) og anna arbeid. Meir frammøteplikt.  

   Færre arbeidstimar i skuleåret skal vegast opp mot fjerning av nokre vekers avspasering – ”lærarferiane”. Kva som skal skje dei arbeidsvekene elevane ikkje er på skulen, er høgst uklart. Det er mellom anna snakk om etter- og vidareutdanning. Men kva slags vidareutdanning skal ein tilby lektorar og andre med brei kompetanse allereie? Og kva skal ein planleggje før ein ser elevane?

   Det at KS vil fjerne lesepliktforskriftene (kor mange timar ein skal undervise), er ei frekk nedvurdering av det viktigaste på ein skule:  Arbeidet saman med elevane i verkstaden, skulekjøkkenet eller klasserommet. Det vi kallar undervisning.

   Lærarane skal kontrollerast meir, dei skal heile tida halde til på skulen og vere disponible  for skuleleiinga. Retting eller førebuing på eit stille rom heime må det bli slutt på. Betyr det at føre- og etterarbeid blir betre? Meir effektivt? At læringsutbytet blir større? Er kontroll og styring godt for den kreative, iderike og reflekterte læraren? 

   Arbeidstidsreforma som KS vil ha trumfa gjennom, er eit åtak mot den beste reiskapen skulen har for å sikre kvalitet:  Den autonome læraren i ein relativt fri arbeidssituasjon. Men verre er det at lærarane som profesjonelle fagfolk blir så sterkt undervurderte at dei kanskje bør sjå seg om etter andre yrke.

   Utdanningsforbundet og dei andre lærarorganisasjonane burde ha kravd mindre bunden arbeidstid, og dei bør slåst med nebb og klør mot krava frå KS. Streikevåpenet har ikkje vore brukt på ei stund,