NYELUKKIEN

For tretten år sidan skreiv eg ei lita avhandling om hundane i heimbygda mi. Dette skrivet har vore distribuert i papirformat til eit fåtal utvalde. Eg har vore sterkt innstilt på at eg ikkje skal gjenta noko frå den boka i bloggen min. Men no har eg rekna ut at det i desse dagar er akkurat femti år sidan me fekk i hus den hunden som er omtalt nedanfor. Då gjer eg eit prinsippavvik og kopierer direkte frå "Hundeliv i Flekke". Dei som har denne trykksaken, kan sleppe å lese.

NYELUKKIEN

Ein fin haustsundag i 1960 kom mamma or Hoja med stjerner i auga. Frøya hadde to halvvaksne hundsungar, og den eine av dei hadde ho tinga, for han var så lik den Lukki som me hadde hatt, kvit og fin. Eg kunne reise opp dagen etter og hente han. Eg var ikkje nokon smågut lenger, gjekk andre året på realskulen og greier, men å få ny hund var ei kjøle god nyheit. Så etter middag steig eg på sykkelen og trødde opp i Grønneset, ropte “Båååt!” tre gonger, til Teodor’n kom fykande ned bakkane og skauv båten ut. Litt seinare på ettermiddagen var hunden plassert oppi ein dynamittkasse med nokre fjølbitar spikra over, så eg kunne få han med meg på sykkelen. Eg kan godt røpe med ein gong at dette var ein makelaust snill hund som fann seg i det aller meste.

   Turen gjekk utan komplikasjonar av noko slag. Verst var det for litjesysta, som no var fire år og hadde fått lov å gå ned til Anne-Sofie og vente på meg der nede. Det vart ulideleg lenge å vente for ein fireåring, som dessmeir vart øye pissetrengd og laut late det gå i buksa til slutt. Men der kom broren syklande med ein kasse på bagasjeberaren, og lukka var uendeleg då ho fekk sjå eit kvitt hundefjes med ein brun snut under loket.

   Det var ikkje diskusjonar eingong. Hunden skulle heite Lukki etter mormora. Han (no og kjem eg til å bruke hankjønnsformene, trass i at dette og var ein hohund) – han var nesten like kvit som bestemora, men ikkje heilt. Då han kom, var han strengt teke for stor til å verte opplært på ein ny plass. Hundsungar vart helst leverte lenge før dei var så store; Lukki var nesten utvaksen.

   Første natta fekk han overnatte på lemmen der eg sov. Såpass omtanke måtte nykomlingen få. Det gjekk bra. Eit par gonger var han bort til senga mi og peip, men stort sett roa han seg. Og det var likt til at han fort fann seg til rette i den nye heimen. Men treninga for å verte sauehund gjekk berre så måteleg. Han var for snill til å gøy noko særleg, sprang helst etter sauene og heldt kjeft. Dessutan berekna han ikkje så godt kva tid sauene var komne langt nok så det kunne passe å snu. Men ein viktig grunn til at Lukki ikkje vart den sauehunden me vona, var etter mitt syn Finnsauen.

   Finnsauen tok ikkje tukt. Han gjekk ovanom garden på vår side av merket, og tok det ikkje nøye om me prøvde å jage han. Han tasla motvillig inn att om gjerdet, men kom att med ein gong. Men no hadde me altså fått hund, og den prøvde me mot det forbaska beistet. Ikkje tale om. No prøvde Lukki så godt han kunne å gøy, stod ein meter frå Finnsauen med kjeften vend mot han og nigøydde. Sauen stod like forherda og beitte. Og etter eit bel vende han seg mot den stakkars hunden og stampa bestemt i bakken så hunden kvapp attlengs tre-fire meter. Enno gav ikkje Lukki opp, men prøvde å bruke målet sitt på nytt. Ingenting nytta. Og det skulle ikkje undre meg om hundesjølvkjensla fekk ein alvorleg knekk av dette.

   Det er og det å seie om nye-Lukkien at han var makelaust snill og godlidande, faktisk endå snillare enn mormora. I alle fall med meg, som vart utropt (av meg sjølv) som eigarmann til dyret. Såpass måtte eg ha sidan eg sykla han heim den gongen og tok meg mykje av han det første året han var Ovaihoja. Det einaste høvet eg hugsa at gamle-Lukkien glekste og ville bite, var når han hadde nyfødde hundsungar og eg kom og ville sjå dei. Men nye-Lukkien fann seg i det og.

   Lukki fekk seg mykje mosjon av å springe etter fugl. Om sommaren når det kom måsar på bøen, sleit han og sprang langs etter bakkane og gøydde på fuglen, sjølv om dei fauk høgt over han. Eg veit ikkje om det var med ei lita von om å fange ein måse ein vakker dag, eller om det berre var for å kompensere for det dårlege inntrykket han gav som sauehund. Det hende seg når han skulle skunde seg under ei hes at han skalla i ein hesjestaur så det song. Men han gav ikkje opp, han tana og sleit seg vidare.

   Sprintertaktene synte han og når eg hadde vore vekke og kom heim. Først gøydde han slik han skulle når det kom framandfolk til gards, men når han hadde identifisert meg, vart han så gild at han sprang i full fart lange stykke i sikksakk etter bøen før han roa seg.

   Noko av det kjekkaste han visste, var å vere med papen til Flekke. Det fekk han ikkje lov til, og når papen var kommen bort med Storehogen med hunden diltande etter, jaga papen han heim. Men i staden for å lyde og halde seg med husa smaug Lukki seg bakom Gamlestaua, ålte seg langs Ospåkeren og lurte seg på ei eller anna vis over i Tunbakkurda og ned til Flekke. Så kom han glad og fegen med halen i hundre til møtes med papen når han kom ned i vegeskiftet.

   Nyelukkien fekk og hundsungar, men eg kan ikkje hugse at me avhenda nokon av dei. Marknaden for slike dyr var slakkare i sekstiåra enn i femtiåra. For det første vart det mindre vanleg med hund på gardane, for det andre fekk folk finare vanar og kjøpte seg rasehundar. Som om det har funnest likare og reinare rasehundar enn Lukkiane våre med avkom! Men det var stadig snakk om å setje på ein ny hund som kunne alast opp til ein skikkeleg sauehund. Stakkars Lukki, eg håpar ho var lukkeleg uvitande om den brutale sanninga: At borna hennar etter kvart vart eit dødeleg trugsmål mot henne.

  

Mor Lukki ("Nyelukkien"), dotter Bassa og katten Mons